نام نویسنده : معصومه بیات
تاریخ بروز رسانی : ۱۴:۱۸ - ۱۴۰۳/۰۵/۰۸
زمان خواندن : ۱۰ دفیقه
بسیاری از طبیعت گردان و طبیعت دوستان، علاقه ویژه ای به غارگردی دارند. اما جدا از غارهای طبیعی و اعجاب انگیر، گروهی از غارها هستند که بیشتر مأمن افرادی خاص یا مرکزی برای انجام آداب و مناسک ویژه بوده‌اند که از لحاظ تاریخی و فرهنگی اهمیت پیدا کرده‌اند. یکی از غارهای راز آلودی که در جنوب استان سیستان و بلوچستان می‌بینیم، غارهای بان مسیتی است. غارهایی که در نزدیکی روستای تیس دیده می‌شوند و از همین رو به غارهای تیس هم مشهورند.غارهای بان مسیتی متشکل از یک غار طبیعی و دو غار دست‌کند است که در 8کیلومتری شمال غربی بندر چابهار، بر دامنه کوه شهبازبند و در ارتفاع 25متری از زمین واقع شده‌اند.
بازدید از این غارها در شب هم امکانپذیر است که جلوه شبانه آنها را مرموزتر و زیباتر می‌کند و علاقمندان خاص خود را می‌طلبد
غارهای بان مسیتی در روستای تیس در ضلع شرقی منطقه آزاد چابهار واقع شده‌اند وحدود ۱۰ کیلومتر با بندر چابهار فاصله دارند .
بلوچ ها به مرد خداپرست «بان» و به معبد و پرستشگاه «مسیتی» می‌گویند. در برابر این غارهای سه‌گانه، سکویی دیده می‌شود که
کارشناسان را در تحلیل و تشخیص کارآیی غارها هدایت می‌کند. آنگونه که از شواهد برمی‌آید غارهای بان مسیتی محلی برای پرستش
و ذبح کردن قربانیان و البته گوررستان مردگان بوده است. سکوهایی که در برابر این سه غار وجود دارد نیز برای انجام آداب و
مناسک مربوطه به‌کار می‌رفت.
خطوطی که بر روی دیوارهای گنبد به رنگ قرمز و بنفش دیده می‌شود شبیه به خطوط هندی و گجراتی است که ممکن است گواه
صاحبان و نیایشگران پیشین این غارها باشد.
غارهای بان مسیتی از سه غار تشکیل شده است. غار اول، غاری طبیعی و به‌صورت نیم دایره است که نیایشگران پیشین، دیواره آن را تراشیده و بر وسعت آن افزوده‌اند. درون این غار مقبره‌ای مکعبی و سنگی دیده می‌شود که دیواره‌ها و بدنه‌اش با گچ سفید پوشانده شده و گنبدی گچی بر فراز آن ساخته شده است. در ورودی مقبره در امتداد ورودی غار بوده و رو به دره تیس طراحی شده است.غار دوم بان مسیتی دست‌ساز بوده و در هفت قدمی غار اول و سمت راست آن بنا شده است. ارتفاع دهان این غار 80 سانتیمتر بوده که برای ورود و خروج به آن، باید سر را خم کرد. امروز انتهای این غار را مسدود شده می‌بینیم اما احتمالاً در گذشته به چاه‌های زیرزمینی و یا به محل دفن مردگان متصل بوده است.در گذشته داخل این غارها، مناسک و مراسم تدفین مردگان اجرا می‌شد و سپس آنها را درون گودال‌های متصل به چاه‌های دریایی روانه می‌کردند تا به آب‌های دریا برسد و در آنجا خوراک ماهی‌ها و پرندگان دریایی بشود. شاید فکر کنید این روش، توهین به متوفی بوده، اما در زمان خود، آیینی مقدس و احترام به مردگان به‌شمار می‌رفت. درحقیقت چون مردمان آن دوران رزق و روزی خود را از دریا به دست می‌آوردند، خود را مدیون دریا دانسته و پس از مرگ بدن خود را در اختیار مادر خود یعنی دریا قرار می‌دادند.
غارهای سه گانه تیس شامل دو غار مصنوعی یا دست‌کند و یک غار طبیعی می‌شوند. این غارها جزو منحصر‌به‌فرد‌ترین و دیدنی‌ترین غارهای ایران هستند. سبک معماری خاص و شواهد موجود حاکی از آنند که غارهای سه گانه بان میستی در گذشته‌های دور محل زیارت، پرستش یا ذبح بوده‌اند. در قسمت جلویی هر سه غار سکویی به چشم می‌خورد که به نظر می‌آید در گذشته از این سکو‌ها برای برگزاری آیین‌های مذهبی استفاده می‌کردند. به طور کلی مردم منطقه و باستان‌شناسان بر این باورند که غار اول برای تدفین و غار غربی برای زیارت و پرستش کاربرد داشته است. در ادامه در‌خصوص معماری و ویژگی‌های هر سه غار به‌صورت جدا‌گانه توضیح داده‌ایم.
همان طور که گفتیم، غارهای سه گانه بان میستی از جاهای دیدنی چابهار شمرده می‌شود و این بندر دلربا نیز در جنوب شرق ایران قرار دارد. به همین سبب خوب است که در این بخش، در‌خصوص بهترین زمان سفر به چابهار صحبت کنیم؛ چرا‌که لذت سفر کردن زمانی به اوج خود می‌رسد که علاوه‌بر انتخاب مقصد مناسب، انتخاب زمان مناسب برای سفر را نیز در‌نظر بگیرید. گفتنی است که چابهار در لغت به معنای سرزمین همیشه بهار است و این شهر همان طور که از نامش پیداست، همواره آب‌و‌هوایی معتدل و مرطوب دارد. با‌این‌حال بهترین زمان سفر به این منطقه و به‌طور کلی جنوب ایران، اوایل پاییز تا اویل بهار است.در‌نهایت خوب است اشاره کنیم که بازدید از غارهای سه گانه چابهار در هر ساعتی از روز امکانپذیر است. بسیاری روشنایی روز را برای بازدید از آن انتخاب می‌کنند؛ تا بتوانند جزئیات و شگفتی‌های این غارها را به‌وضوح بیشتری تماشا کنند. با‌این‌حال برخی شب‌هنگام به بازدید این جاذبه می‌روند تا تجربه متفاوت و پر‌هیجانی را برای خود رقم بزنند. چنانچه شما نیز تاریکی شب را برای بازدید از غارهای سه گانه بان میستی انتخاب کردید، به یاد داشته باشید که برای بازدید شبانه به حضور یک راهنما نیاز خواهید داشت.
به‌صورت کلی برای دسترسی به غارهای سه گانه تیس و بازدید از آنها به تجهیزات خاصی نیاز نخواهید داشت؛ چرا‌که مسیر‌های دسترسی به این غارها، طی سال‌های اخیر به‌سازی شده‌اند. با‌این‌حال از آنجایی که این غارها در دامنه کوه قرار دارند، پیشنهاد می‌کنیم کفش مناسب برای پیاده‌روی، عینک آفتابی، ضدآفتاب و کلاه آفتابی به‌همراه داشته باشید.
مسجد جامع تیس
قلعه پرتغالی های چابهار
قلعه پیروز گت
گورستان جن تیس
غارهای سه‌گانه تیس یا بان مسیتی در استان سیستان بلوچستان، شهرستان چابهار و روستای تیس قرار دارند.
معبد بان مسیتی، غارهای بانو مسیتی
دو غار دست کند و یک غار طبیعی است.
مسجد جامع تیس، قلعه پرتغالی های چابهار، گورستان تاریخی تیس یا جن سنط، قلعه پیروز گت
ارسال دیدگاه
